Select Media Attention

Edebiyatın Kuşkusu: Eko-kurguda Şiddet, Keder ve Yas
Katılımcılar: Sema Kaygusuz, Deniz Gündoğan İbrişim
Metis Yayınları işbirliğiyle

Eko-eleştiri ışığında bir tür olarak ortaya çıkan eko-kurgu, hafıza eyleyicisi olarak hümanist ideali ve insan istisnacılığının ölçüsü erkek özneyi eleştiri oklarına tutarken, aynı zamanda duygulanımdan doğan ve yer yer zapt edilmez animist failliği, insan dışı varlıkları, insan olmayan canlı ve hayvanları eyleyici bir öğe olarak ele alır. Edebiyatın Kuşkusu: Eko-kurguda Şiddet, Keder ve Yas eko-eleştirinin disiplinler arası yordamı üzerinden ekolojik yıkım, tükenme, keder ve ihtimam pratikleri üzerine düşünüyor. İnsana, doğaya ve ekolojiye bakışımıza kuşku düşürerek, doğayı sahiplenmek veya ona hükmetmek yerine onun yaralarına ve kederine nasıl yaklaşacağımızın yollarını arıyor.

kocamış arş, aksak ritim, delik gövde

dağılıp göçüyor dolaşım ferşe

tene gelirken ilksel su

ateş şiir çekirdekte

Deniz Gündoğan İbrişim Aralık, 2020 Birikim sayısında kaleme aldığı "Türkçe şiirde yeni açılımlar: Queer ekopoetika ve ihtimam pratikleri" makalesinde şiirlerini konu edindiği Elif Sofya û Asuman Susam ile buluşuyor. Makale, Türkçe şiirde 80’lere kadar ulus devlet siyasetlerinin, devamında neoliberal siyasetin işaret ettiği imge ve söylemlerden kopup, verili olanı başka bir dünya tahayyülüne taşırabilen poetik bir estetiğin gerçek anlamda ilk kez 2000’ler sonrasında ortaya çıktığını belirtiyor. Günümüz şiirine doğru özellikle ekolojik kaygılarla birlikte insan merkezli doğrusal tarih anlatısını poetik eleştirinin merkezine alan bu hat, ulusal bellek, kimlik, kültür, yurt gibi kavramların kimin susup kimin konuşabileceğine dille hiza çeken estetiğini reddediyor. Duyguların imal edildiği bir dünya düzeninin verili dili içinde üretilen şiir kurulu güç ilişkilerini estetize etme riskini nasıl aşabilir? Kıstırılmış özneliği, insan olmanın yasını unutturup duygularımızı göğe aşıran sahte bir muştu mu bekliyoruz şiirden? Kıstırıldığımız yerden insan bedenlerimizi parçalayıp yeryüzünün tenine taşıran bir ses olarak duymaya var mıyız şiiri? Göksel olanın sesini sürüngenin sesine katabilir miyiz? Ekopoetika maddeyi sembolik düzlemde yeniden üretebilme kapasitemiz olan şiiri sorumlu bir yerden duymaya, okumaya çağırıyor bizi. Şiirsel isyanın ayak sesleri, yeryüzünün ritmine uyuyor sadece.

Dr. Deniz Gündoğan İbrişim, "Antroposen Çağı'nda Tanıklık ve Toplumsal Cinsiyet: Temsiller, İmkânlar, Dönüşümler" üst başlığını verdiği iki konuşmayla bu sezon İstanbul Edebiyat Evi'ne konuk oluyor ve bir süredir bilim insanları arasında ciddi tartışmalara ve birçok yeni kurama ön ayak olmuş Antroposen (İnsan Çağı) kavramının önerdiklerini ve eleştirilerini toplumsal cinsiyet lensi ve feminist metodolojiler aracılığıyla ele alıyor. Antroposen Çağı’nın öznesi çoğu durumda Beyaz, Avrupalı, sermaye sahibi, ayrıcalıklı ve evrenselleştiren bir erkek modeliyle eşleştiriliyor. Bu konuşma toplumsal cinsiyet çalışmaları ve feminist kuramların Antroposen anlatılarına eleştirel müdahalesinden bahsederken Antroposen’de şiddete ve iklim kederine tanıklık etmenin feminist anlamlarını, katmanlarını sorguluyor. Bu akşamki "Çağdaş Türkçe Edebiyatta Antroposen ve İklim Travmasına Toplumsal Cinsiyet Lensinden Bakmak" adlı ilk konuşma, Türkçe edebiyattan örneklerle Antroposen travmasını ele alıyor. Ötelenmiş, sessizleştirilmiş, haklarından mahrum edilmiş iklim kederi temsillerine ve sınırlarına feminist bilinçle yaklaşıyor. 

Deniz Gündoğan İbrişim'in "Antroposen Çağı'nda Tanıklık ve Toplumsal Cinsiyet: Temsiller, İmkânlar, Dönüşümler" iki başlıklı konuşma serisinin ikinci konuşması. Bu konuşma, İzlanda’da yeryüzünden tamamen yok alan bir buzul kütlesi için düzenlenen uluslararası bir cenaze töreni ve kadınlar tarafından yakılan ağıt ile açılıyor; dünya edebiyatından Antroposen ve iklim anlatıları temsilleri, dönüşen, dönüştüren edebiyat tartışmalarıyla devam ediyor. Seride konuşulacak yazarların arasında Yaşar Kemal, Bilge Karasu, Orhan Pamuk Leyla Erbil, Latife Tekin, Sema Kaygusuz, Deniz Gezgin, Amitav Ghosh, Kamila Shamsie, Uzma Aslam Khan ve Aminatta Forna bulunuyor.

Flora İstanbul konuşmalarına kültürü ve hafızada İstanbul'un biyoçeşitliğine odaklanarak devam ediyoruz. Konuklarımız Dr. Deniz Gündoğan İbrişim ile Serkan Taycan.

Flora İstanbul konuşmalarına kültürü ve hafızada İstanbul'un biyoçeşitliğine odaklanarak devam ediyoruz. Konuklarımız Dr. Deniz Gündoğan İbrişim ile Serkan Taycan.